Còn chưa đầy 1 tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, thời điểm này Bộ LĐ-TB&XH đang phối hợp cùng các bộ, ngành, địa phương tổ chức các hoạt động chăm lo tết cho người dân, đặc biệt là các đối tượng chính sách, hộ nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn, yếu thế trong xã hội.
Phóng viên Dân trí đã có cuộc trao đổi với ông Tô Đức, Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội về các hoạt động chăm lo Tết.
Bảo đảm mọi người ai cũng có Tết
Đến thời điểm hiện tại, hoạt động chăm lo cho người dân trong dịp Tết Nguyên đán 2024 đang được thực hiện ra sao, thưa ông?
-Để chuẩn bị cho nhân dân vui xuân đón Tết, Ban Bí thư đã có Chỉ thị số 26 về việc tổ chức Tết Giáp Thìn năm 2024, trong đó có một số nội dung lớn, chỉ đạo cả hệ thống chính trị tổ chức triển khai.
Chỉ thị số 26 của Ban Bí thư nhấn mạnh, các cấp, các ngành phải chủ động, tích cực việc thực hiện tốt các chính sách an sinh, chăm lo chu đáo đời sống vật chất và tinh thần của người dân; nhất là nhóm đối tượng người có công, đối tượng bảo trợ xã hội, người nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn, người bị ảnh hưởng bởi thiên tai, lụt, bão, dịch bệnh; công nhân, người lao động mất việc làm, giảm thu nhập, thiếu việc làm, những đối tượng gặp hoàn cảnh khó khăn.
Ông Tô Đức, Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) (Ảnh: Nguyễn Sơn).
Thực hiện Chỉ thị 26 của Ban Bí thư, ngày 15/12/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 30 yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường các biện pháp bảo đảm cho người dân đón Tết an toàn, lành mạnh, tiết kiệm; chỉ đạo UBND các tỉnh, thành phố quan tâm hỗ trợ, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho các tầng lớp nhân dân.
Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu các địa phương nắm chắc tình hình đời sống của nhân dân, nhất là những đối tượng chính sách, nhóm người lao động bị ảnh hưởng như nhóm mất việc làm, thu nhập để có những giải pháp hỗ trợ kịp thời, phù hợp với từng nhóm đối tượng, từng hộ dân.
Căn cứ chỉ đạo của Ban Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, Bộ LĐ-TB&XH đã ban hành văn bản hướng dẫn các địa phương tập trung triển khai những nội dung này và đưa ra giải pháp cụ thể, bảo đảm các địa phương triển khai kịp thời.
Trong đó, Bộ LĐ-TB&XH chỉ đạo các địa phương phải chủ động huy động mọi nguồn lực từ ngân sách của địa phương, nguồn lực từ xã hội hóa, nguồn lực từ doanh nghiệp và toàn xã hội để giúp cho người dân với phương châm bảo đảm không có một người dân nào thiếu đói. Tiếp đó là bảo đảm tất cả các hộ gia đình đều có Tết ấm no, đầm ấm.
Bên cạnh việc huy động nguồn lực hỗ trợ cho người dân, việc tổ chức triển khai chính sách của Nhà nước tới người dân phải bảo đảm đầy đủ, kịp thời, đúng đối tượng, không được để sau Tết mới triển khai.
Các địa phương phải kịp thời triển khai hoàn tất mọi công việc hỗ trợ cho người dân, đặc biệt là hộ gia đình thiếu đói, hộ gia đình khó khăn hoàn thành trước Tết càng sớm càng tốt; trong đó có những hình thức hỗ trợ phù hợp với điều kiện của địa phương, nhất với những người có công như Bà mẹ Việt Nam anh hùng, thương binh, gia đình liệt sĩ, cán bộ lão thành.
Bộ LĐ-TB&XH đang phối hợp cùng các bộ, ngành, địa phương tổ chức các hoạt động chăm lo Tết cho người dân, đặc biệt là các đối tượng chính sách, hộ nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn (Ảnh: Nguyễn Sơn).
Tiếp đó là nhóm dân cư có hoàn cảnh khó khăn như người nghèo, người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, người dân vùng bị thiệt hại ảnh hưởng bởi thiên tai.
Tiếp đến là nhóm công nhân, người lao động, đặc biệt là người lao động làm việc ở các khu công nghiệp, khu chế xuất mà xa nhà, xa gia đình, người giảm việc làm, mất việc làm.
Đây là các nhóm mà Bộ LĐ-TBXH chỉ đạo các địa phương chú trọng phân loại và thực hiện việc nắm bắt tình hình đời sống và có những biện pháp hỗ trợ cho người dân một cách phù hợp, chú trọng huy động tối đa nguồn lực xã hội, cộng đồng hỗ trợ cho các nhóm này.
Từ hướng dẫn này, việc hỗ trợ Tết cho các nhóm đối tượng đang được các địa phương triển khai như thế nào, thưa ông?
-Về hỗ trợ Tết, theo tổng hợp nhanh, các địa phương có phương án hỗ trợ từ 5 triệu đến 15 triệu đồng/cơ sở, một đơn vị. Những đơn vị này là cơ sở bảo trợ xã hội, một số cơ quan đóng ở vùng sâu, vùng xa, lực lượng vũ trang ở vùng khó khăn.
Bên cạnh đó, các địa phương cũng đã xây dựng kế hoạch chăm lo Tết và phương án hỗ trợ cho những nhóm đối tượng có hoàn cảnh khó khăn, dự kiến mức hỗ trợ phổ biến từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng/đối tượng.
Một số địa phương có điều kiện ngân sách lớn như TPHCM đang dự kiến chi khoảng 915 tỷ đồng, chi từ 1 triệu đồng đến 2 triệu đồng/đối tượng với khoảng 475.000 suất quà. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng dự kiến chi khoảng 558 tỷ đồng tặng quà cho những đối tượng chính sách, người gặp khó khăn.
Ngoài ra, các địa phương đã lập kế hoạch tổ chức các đoàn tổ chức đi tặng quà cho người dân. Bên cạnh đó, đối với những cơ sở chăm sóc đối tượng bảo trợ như người cao tuổi không nơi nương tựa, người khuyết tật, người tâm thần, trẻ em mồ côi bị bỏ rơi...
Các địa phương cũng đã bố trí thêm nguồn lực bảo đảm suất ăn, bữa ăn của các cháu đầy đủ hơn, gia tăng dinh dưỡng hơn, nhất là dịp Tết.
Nhiều địa phương cần cấp gạo cứu đói trước Tết
Việc hỗ trợ gạo cứu đói giáp hạt đã và đang triển khai như thế nào, thưa ông?
-Về công tác hỗ trợ về gạo, tính đến ngày 11/1, có 15 tỉnh là Sóc Trăng, Cà Mau, Cao Bằng, Bình Định, Gia Lai, Quảng Bình, Nghệ An, Bạc Liêu, Đắk Nông, Ninh Thuận, Đắk Lắk, Hà Giang, Kon Tum, Bắc Kạn, Bình Phước thống kê số người dân gặp khó khăn và có nhu cầu hỗ trợ gạo cứu đói dịp Tết và dịp giáp hạt sau Tết.
15 địa phương này đang đề nghị Trung ương hỗ trợ hơn 14.000 tấn gạo, cứu đói cho hơn 180.000 hộ với 935.466 nhân khẩu. Trong đó, số cứu đói Tết này trên 11.551 tấn gạo, tương ứng khoảng 770.000 nhân khẩu; hỗ trợ cứu đói giáp hạt hơn 2.617 tấn gạo cho 165.341 nhân khẩu.
Việc cấp gạo nhằm hướng tới nhóm người không tham gia sản xuất, gặp khó khăn, không có khả năng lao động được như người cao tuổi không nơi nương tựa, người khuyết tật đặc biệt nặng, người tâm thần… một số vùng gặp thiên tai, bão lũ, người dân mất việc làm thực sự cần hỗ trợ từ Nhà nước để vượt khó.
Điểm phát gạo miễn phí hỗ trợ người dân gặp khó khăn bởi dịch Covid-19 (Ảnh: Quân Đỗ).
Từ chỉ thị của Ban Bí thư, Thủ tướng, Bộ LĐ-TB&XH đã có công văn gửi các địa phương để rà soát, đánh giá, tổng hợp số người dân có nguy cơ thiếu đói và huy động nguồn lực từ ngân sách, xã hội để kịp thời hỗ trợ, đảm bảo không có người dân nào bị đói, không có Tết.
Bên cạnh nguồn lực hỗ trợ của Trung ương, các địa phương cũng đã xây dựng kế hoạch, chủ động bố trí ngân sách địa phương, nguồn xã hội hóa và đã hỗ trợ trên 1.000 tấn gạo cho các hộ nghèo, hộ cận nghèo, người có hoàn cảnh khó khăn.
Bên cạnh việc hỗ trợ từ ngân sách, việc hỗ trợ, chăm lo tết từ các nguồn lực xã hội hóa đang được các địa phương huy động như thế nào, thưa ông?
-Qua nắm bắt thông tin từ Hội chữ thập đỏ và các địa phương, công tác vận động tại các địa phương, của các cấp hội, các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc đang triển khai rất quyết liệt, chất lượng, hiệu quả.
Ví dụ như Hội Chữ thập đỏ của tỉnh Trà Vinh được Tỉnh ủy giao vận động để tặng các suất quà mức giá là 600.000 đồng cho toàn bộ những đối tượng người nghèo, đối tượng bảo trợ, đối tượng, hoàn cảnh khó khăn. Đến nay, việc huy động này cơ bản đã hoàn thành.
Đối với các nguồn lực ngoài ngân sách, đến thời điểm hiện tại, theo số liệu báo cáo nhanh của 15/63 tỉnh, thành phố, đã huy động được 1.900 tỷ đồng, dự kiến hỗ trợ cho khoảng 2,5 triệu người trong dịp Tết Nguyên đán 2024.
Dự kiến nguồn lực huy động của các địa phương hỗ trợ cho người dân đón Tết Nguyên đán năm 2024 hơn 10.000 tỷ đồng và có hơn 10 triệu người được hỗ trợ từ nguồn vận động xã hội hóa.