Cục trưởng Cục Bảo trợ xã hội Nguyễn Văn Hồi và Tổng Giám đốc Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam Phạm Anh Tuấn đồng chủ trì Hội thảo
Tham dự hội thảo còn có đại diện một số đơn vị thuộc Bộ Lao động - TBXH, đại diện các Bộ, ngành: Bộ Tài chính, Bộ Y tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tư pháp, Bộ Thông tin-Truyền thông, Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Tổng cục Thống kê; cùng đại diện Sở Lao động - TBXH, Bưu điện 30 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc.
Mục tiêu của Hội thảo là nhằm tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết chính sách an sinh xã hội cho người dân; Nâng cao hiệu quả chi trả chính sách an sinh xã hội qua hệ thống bưu điện.
Tại hội thảo, các đại biểu đã được nghe đại diện các đơn vị trình bào Báo cáo đánh giá thực trạng Số và Thẻ liên quan đến giải quyết chính sách an sinh xã hội ở Việt Nam và đề xuất giải pháp cấp Số và Thẻ an sinh xã hội; Giới thiệu Dự án hiện đại hoá BHXH Việt Nam; Báo cáo kết quả và giải pháp thực hiện công tác chi trả chính sách trợ giúp xã hội qua hệ thống Bưu điện Việt Nam; Giải pháp ứng dụng thẻ điện tử chi trả trợ cấp xã hội và lương hưu của Bưu điện Việt Nam; Chia sẻ kinh nghiệm của Nhật Bản. Đồng thời thảo luận hoàn thiện Dự thảo Đề án Xây dựng cơ sở dữ liệu và ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết chính sách an sinh xã hội.
Chuyên gia Công ty Hitachi Nhật Bản chia sẻ kinh nghiệm của Nhật Bản
Theo thống kê, ở Việt Nam hiện nay, đối tượng thụ hưởng chính sách ASXH ước tính trên 20% dân số, bao gồm trên 10 triệu người cao tuổi, 7,2 triệu người khuyết tật, 1,5 triệu trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt và hàng triệu người hưởng trợ cấp người có công với cách mạng, ngoài ra còn hơn 2,33 triệu hộ nghèo, 1,23 triệu hộ cận nghèo, hơn 2,7 triệu đối tượng hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng, hơn 1,8 triệu hộ gia đình cần được trợ giúp đột xuất hàng năm...
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách trong lĩnh vực ASXH để chăm lo đời sống của người dân và diện bao phủ chính sách ASXH ngày càng mở rộng, mức thụ hưởng và nguồn lực dành cho lĩnh vực này cũng ngày càng tăng. Đối tượng thụ hưởng chính sách ASXH ngày càng mở rộng và đa dạng. Với số lượng đối tượng nhiều, hàng năm chi ngân sách Nhà nước lớn nhưng công tác quản lý, hoạch định chính sách, bố trí nguồn lực, tổ chức chi trả còn nhiều hạn chế, bất cập và đặc biệt Việt Nam chưa có cơ sở dữ liệu thống nhất và toàn diện quản lý đối tượng, phục vụ cho công tác quản lý Nhà nước. Để tăng cường quản lý và thực hiện có hiệu quả chính sách ASXH, ngày 01/11/2012, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 70/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 01/6/2012 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn 2012- 2020, trong đó đã xác định rõ nhiệm vụ “Xây dựng mã số ASXH để phát triển hệ thống thông tin chính sách ASXH; xây dựng bộ chỉ số về ASXH quốc gia và bộ cơ sở dữ liệu hộ gia đình để phát triển hệ thống giám sát, đánh giá thực hiện chính sách ASXH hàng năm”.
Các đại biểu tham dự Hội thảo
Thực tế thống kê cho thấy, hiện nay, các Bộ, ngành, địa phương đang hình thành các hệ thống cơ sở dữ liệu thành phần như: Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; trợ giúp xã hội, giảm nghèo; ưu đãi người có công; bảo hiểm thất nghiệp; cơ sở dữ liệu về đất, rừng; mã số định danh công dân hay thẻ công dân điện tử... Tuy nhiên, các cơ sở dữ liệu ASXH thành phần đã và đang được triển khai này chưa hoàn thiện, còn mang tính đơn lẻ, chưa gắn kết với nhau; việc quản lý đối tượng thụ hưởng chính sách ASXH chưa được chặt chẽ, chưa có số liệu chính xác nên khó khăn trong công tác chỉ đạo, xây dựng chính sách và cân đối nguồn lực. Thêm vào đó, với những đối tượng di chuyển khó tiếp cận chính sách ASXH ở nơi ở mới; tình trạng bỏ sót, cấp trùng, cấp sai đối tượng, lạm dụng chính sách để trục lợi, tham ô, tham nhũng gây thất thoát, lãng phí ngân sách vẫn chưa được khắc phục triệt để.
Trước thực trạng đó, việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về ASXH, nghiên cứu cấp số và thẻ ASXH cho người dân để cập nhật, quản lý các trường thông tin về ASXH là rất cần thiết. Các hệ thống thông tin thành phần sử dụng số ASXH làm cơ sở để quản lý và trao đổi cơ sở dữ liệu về ASXH, nhằm giảm giấy tờ công dân trong thụ hưởng các chính sách trợ cấp xã hội, giảm nghèo, trợ giúp người có công với cách mạng; quản lý bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế; đơn giản hóa thủ tục hành chính và thay thế các loại giấy tờ công dân như sổ hưởng trợ cấp, thẻ bảo hiểm y tế, sổ bảo hiểm xã hội, thẻ mã số thuế cá nhân và các giấy tờ khác có liên quan vào thẻ ASXH. Cùng với đó, việc ra đời số và thẻ ASXH còn có vai trò và ý nghĩa rất lớn đối với người dân và các đối tượng hưởng chính sách ASXH. Số ASXH và thẻ ASXH có độ bảo mật cao, có tích hợp chíp điện tử, bao gồm 1 dãy số đặc biệt (số an sinh xã hội –SSN), chứa đựng các trường thông tin phản ánh quá trình tham gia và thụ hưởng các chính sách ASXH như trợ cấp xã hội, giảm nghèo, người có công với cách mạng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp. Thẻ ASXH chứa đựng số ID, là số định danh cá nhân của từng công dân, do vậy thẻ ASXH có thể thay thế thẻ căn cước khi di chuyển; có thể rút tiền mặt, đi mua sắm và thụ hưởng các chính sách ASXH khác. Ngoài ra, việc tích hợp các chính sách ASXH thông qua sử dụng số và thẻ ASXH sẽ tránh được cấp trùng chính sách.
Việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết chính sách an sinh xã hội có vai trò và ý nghĩa rất lớn đối với người dân và các đối tượng hưởng chính sách ASXH
Đối với điều kiện hiện nay, Việt Nam có thể xây dựng Đề án Cơ sở dữ liệu quốc gia về ASXH, ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết chính sách ASXH trên cơ sở các bài học kinh nghiệm của các nước; kế thừa, phát huy các hệ thống cơ sở dữ liệu chuyên ngành hiện có, đồng thời bổ sung thêm về hạ tầng công nghệ thông tin và các giải pháp kỹ thuật xây dựng cơ sở dữ liệu đồng bộ thống nhất từ Trung ương đến địa phương, đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước của Chính phủ, các Bộ, ngành, góp phần bảo đảm ASXH cho người dân, xây dựng xã hội công bằng, văn minh, hiện đại. Hiện nay, với chức năng và nhiệm vụ được giao, Bộ Lao động - TBXH đã xây dựng Đề án Cơ sở dữ liệu quốc gia về ASXH, ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết chính sách ASXH và đang Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Đề án được xây dựng với mục tiêu chung là triển khai ứng dụng công nghệ thông tin vào giải quyết chính sách ASXH cho người dân, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, đổi mới về tổ chức và đẩy mạnh cung cấp dịch vụ công trực tuyến trong lĩnh vực ASXH, góp phần phát triển Chính phủ điện tử. Mục tiêu cụ thể đến năm 2020 là (i) Ứng dụng công nghệ thông tin trong đăng ký, giải quyết chính sách, chi trả cho đối tượng thụ hưởng chính sách ASXH kịp thời, công khai và minh bạch; (ii) Hoàn thiện cơ sở pháp lý, triển khai cấp số và thẻ ASXH điện tử để tích hợp, giúp người dân thụ hưởng thuận lợi các chính sách trợ giúp xã hội, giảm nghèo, người có công với cách mạng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp; (iii) Xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về ASXH bao gồm thông tin cơ bản về công dân Việt Nam là đối tượng của các chính sách: Trợ giúp xã hội, giảm nghèo, người có công với cách mạng, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp. Mở rộng cơ sở dữ liệu quốc gia về ASXH gồm thông tin thêm về các lĩnh vực: Trẻ em, dạy nghề, việc làm, bình đẳng giới, phòng chống tệ nạn xã hội và các lĩnh vực khác của ASXH theo quy định của pháp luật.